Één van de interessante dingen aan mijn werk is dat ik samen met meiden en stelletjes met een beperking aan de slag mag als ze een kinderwens hebben of als ze in verwachting zijn. We gaan samen kijken wat het betekend om een kindje te krijgen en wat er voor nodig is om een goede ouder te worden.

Vanuit dit oogpunt kwam ik ook in contact met Fatima (niet haar echte naam.) Fatima was 17,5 jaar toen ze bij ons werd aangemeld. Gevlucht uit Somalië en zonder steunende familiebanden was ze met een pleegzorgconstructie bij een meerderjarige vriendin met een vijfjarige zoontje ingetrokken. Het leek een rustig en georganiseerd huishouden. Fatima had nog wel wat contact met een aantal familieleden, waarvan één broer elders in Nederland woonde, één broer nog in Somalië en sinds kort had ze weer contact met haar moeder in Somalië die ze sinds haar zesde jaar niet meer had gezien.

Ondanks dat Fatima zelf zei dat ze geen bijzondere dingen heeft meegemaakt in Somalië, was tussen de regels door op te maken dat ze al wel meer had meegemaakt dan de gemiddelde 17 jarige. Duidelijk was dat Fatima vastbesloten was om alle negatieve ervaringen achter zich te laten om met opgeheven hoofd haar eigen pad te kiezen. Hierbij zou ze zich duidelijk weinig laten vertellen.

Fatima had al langere tijd een relatie met een jongen die ze van school kende. Het was een goeie relatie, gaf ze aan. Ze waren er alleen achter gekomen dat Fatima in verwachting was. Ze was erg misselijk en was niet meer naar school geweest vanaf het begin van haar zwangerschap. Fatima maakte zich grote zorgen over wat haar familie van haar zwangerschap zou vinden. Haar vriendje was niet Somalisch en ook niet islamitisch en bovendien waren ze niet getrouwd. Het kindje weg laten halen was geen optie, daar was ze heel duidelijk over. Maar Fatima had ook al een duidelijk plan bedacht: Ze had al allerlei afspraken gemaakt op school, zei ze, over uitstel en inhalen. Verder was ze van plan om haar zwangerschap geheim te houden. Als haar kindje dan geboren was, kon ze deze bij één van haar vriendinnen achter laten, om vervolgens naar haar moeder in Somalië te gaan en het haar zelf te vertellen. Haar kindje zou dan in ieder geval in veiligheid zijn.

Toen Fatima een aantal jaar geleden net in Nederland was is er bij haar een IQ test afgenomen. Hieruit kwam naar voren dat ze functioneerde op het niveau van iemand met een lichte verstandelijke beperking (IQ tussen de 50 en 70). Fatima is toen naar praktijkonderwijs gegaan. De korte tijd die ze in Nederland was en de Nederlandse taal machtig was geworden en dat Fatima een MBO niveau twee opleiding aan het volgen was, was voor Fatima voldoende reden om aan te nemen dat ze geen verstandelijke beperking kon hebben. En gezien ik alleen werk met mensen met een beperking en omdat ze al een duidelijk plan had, had ze geen hulp nodig en zeker niet mijn hulp.

Ik had me natuurlijk terug kunnen trekken en haar dossier kunnen sluiten. Ik kijk alleen met je mee als je daar zelf open voor staat, anders heeft het geen zin. Maar je kon natuurlijk wel verwachten dat er in de omstandigheden waarin Fatima verkeerde nog wel wat meer uitdagingen zouden komen dan wat ze nu voor ogen had. Één ding was duidelijk; Fatima had een enorme drang om zichzelf te bewijzen en te laten zien dat ze het zelf wel zou redden. Dat IQ cijfertje stond in de weg. Als ze iedereen wilde overtuigen dat ze geen beperking had kon ze zich bij ons opnieuw laten onderzoeken. Die uitdaging nam ze aan. Dat zou mij gelijk de gelegenheid geven om een inschatting te maken hoever ze was gekomen op doorzettingsvermogen, eigenwijsheid en haar charmante blik. En wat ze te danken had aan haar inschattingsvermogen, leervermogen en praktische vaardigheden.

Niet helemaal zoals ik voor ogen had, maar er was een ingang.

Vervolg: Fatima 2: Bewijs van (on)kunde?