TOET, TOEEEEEET!!! “Eikel!!, lekker sociaal weer, zeker nooit van ritsen gehoord!” TOET TOEEEEET!!! Fijn, zo’n begin van de dag. Ik zit in de auto onderweg naar mijn eerste gesprek. Het is druk op de weg en dat is te merken. Het is onstuimig weer. Het lijkt wel of iedereen chagrijnig is. Ik mag er weer niet tussen, deze keer rijdt de bestuurder nog even extra waarschuwend zijn auto over de lijn richting mijn weghelft om er zeker van te zijn dat zijn punt duidelijk is over gekomen. Ik laat niet op mijn kop zitten. Ik laat duidelijk weten dat ik niet gediend ben van zijn gedrag. Ik voeg achter hem in en via de andere baan ga ik naast hem rijden. Ik probeer hem boos en indringend aan te kijken. Ik krijg geen oogcontact. Ik ben geïrriteerd en boos. Ik merk dat mijn hartslag in mijn keel zit. Ik neem wat gas terug, want ik realiseer me dat ik hier toch niets mee ga winnen.  Als ik tien minuten later nog steeds opgefokt achter het stuur zit en nog steeds mijn hartslag in mijn keel voel, besef ik me dat deze reactie toch wel wat overdreven is voor wat er gebeurde. Sterker nog, normaal ben ik prima in staat om dit soort momenten niet eens als incident te zien en gewoon simpelweg gas terug te nemen. 

Voordat ik bij mijn afspraak naar binnen ga blij ik nog even in de auto zitten. Ik zal mijn hoofd straks nodig hebben. Overtrokken reacties zijn bij deze vrouw niet handig.  Ik heb een afspraak bij een jonge vrouw met een lichte verstandelijke beperking. Ze heeft twee jonge kinderen die vorig jaar uit huis zijn geplaatst vanuit een situatie van huiselijk geweld. Ze woont niet meer bij haar ex, maar heeft nog wel contact met hem. Ze heeft veel verschillende verblijfplaatsen gehad de afgelopen tijd. Nu logeert ze bij haar moeder en vanuit daar proberen we stap voor stap een eigen leven voor haar op te bouwen. Het contact met haar ex verloopt erg wisselend en er vinden nog vaak hevige ruzies plaats. Vorige week liet ze me weten ze over tijd was en dat ze last had van buikpijn. Er bestaat een mogelijkheid dat ze me gaat vertellen dat ze zwanger is. Op zo’n moment is het niet heel handig om een uitgesproken mening te hebben. Ik blader in mijn hoofd langs alle methodieken die ik daar paraat heb. Luisteren, vraag door, open vragen stellen, spiegelen, zeg wat je doet en doe wat je zegt, zoek aansluiting. Verschillende piramides laat ik de revue passeren. Ik adem even diep en dan ga ik naar binnen. Het gesprek loopt anders dan ik had verwacht. Ze blijkt niet in verwachting te zijn, maar heeft wel flinke ruzie met haar ex gehad, omdat ze dacht dat ze in verwachting was. Rake klappen zijn er gevallen. Ik doe mijn best haar over te halen hier aangifte van te doen. Na een bezoek van twee uur plof ik weer in de auto. Het is me gelukt om geen last te hebben van mijn eigen emoties en gedachten, om te schakelen, om objectief te blijven. Maar ik ben nu wel moe. Meer dan ooit kost het me moeite om mijn eigen gevoel op afstand te houden.

Ik heb een half uur om mij op te laden voor de volgende afspraak. Dan ga ik samen met een andere vrouw met een lichte verstandelijke beperking mee op intake bezoek bij een traumabehandeling. Haar leven is getekend door seksueel misbruik en gewelddadige partners. Ze is momenteel stabiel genoeg om aan behandeling te beginnen. Ik zal haar moeten helpen om haar gedachtes te ordenen en in een uur haar geschiedenis te kunnen samenvatten en te verwoorden wat ze nodig heeft in de behandeling. Ik zie er tegenop. Het kost me momenteel al moeite om mijn eigen gedachtes te ordenen, laat staan die van een ander. En al de pijn en het leed wat in een uur langs gaat komen straks, ben ik wel voldoende in staat om het voor mezelf te filteren?

Steeds vaker merk ik dat ik feller reageer op dingen die mij irriteren en dat ik meer moeite heb in de balans tussen afstand en nabijheid. Daar waar ik op mijn gevoel kon vertrouwen, staat het me nu steeds vaker in de weg. Waar ik voorheen van een appel en een ei een luchtkasteel kon bouwen, lijkt het de laatste tijd steeds meer dat elke mug het gewicht van een olifant heeft. 

De signalen zijn er al een tijd. Het aantal overuren en ongebruikte vrije dagen die nog openstaan. De vragen van anderen of het wel goed gaat, of je het niet te druk hebt. De blikken die je krijgt als je zegt “Komt goed, dat doe ik wel even”. Ik heb ook wel wat aanpassingen gedaan. Binnen mijn uren blijven, extra vrije dagen inplannen, niet meer alles oppakken, meer leuke dingen voor mezelf inplannen. Maar het is niet genoeg. Mijn gevoeligheid is hoog en na elk bezoek heb ik veel tijd nodig om alles in mijn hoofd weer op zijn plek te zetten. De teleurstelling neemt de overhand als ik de zaken niet zo voor elkaar krijg als ik zou willen. Ik kan het niet meer als een spel zien.

Maar wat moet ik nu doen? In het werk wat ik graag doe, en normaal gesproken ook best aardig doe, heb ik mezelf hard nodig. Alle methodes en technieken die ik heb geleerd om mensen te begrijpen, in beweging te zetten of juist stil te laten staan, inzichten te bieden en zichzelf te laten ontdekken, kan ik niet inzetten als mijn belangrijkste gereedschap niet goed functioneert. 

Met pijn in mijn hart kom ik tot de conclusie dat ik niet voor een ander kan zorgen als ik niet eerst voor mezelf zorg. Mijn gereedschap heeft een onderhoudsbeurt nodig. Andermans verhalen raken mij nu te hard. Na alle verhalen die ik van anderen in beeld heb gebracht, is het nu misschien tijd om aandacht te besteden aan mijn eigen verhaal.

Vervolg: Alleen